Gmina Brochów przyjedź i zobacz

Krótka historia terenów obecnej Gminy Brochów.
Ziemia Brochowska pamięta  wiele  historycznych  wydarzeń, świadkowie  niektórych  z  nich – II wojna światowa –  żyją  do dziś.Pierwsze w zmianki na temat osadnictwa na terenie Brochowa sięgają VII-II w.p.n.e. wieku. W piaskach wsi Sianno w 1923 roku   znaleziono cmentarzysko  z grobami kloszowymi charakterystycznymi dla schyłku kultury łużyckiej, z którą  wiąże  się  rodowód  najdawniejszych  Słowian . Podobne cmentarzysko było w Tułowicach. Do dziś  istnieją najstarsze miejscowości Kromnów ( powstały około 1065 roku),Brochów (1254), Piaski Duchowne (1282),Sianno (1304), Przęsławice (1349),Śladów (1349), Tułowice (1361), Łasice (1404), Konary (1472), Plecewice ( jedyna królewszczyzna, 1540). Wiele osad wspomnianych w starych dokumentach, dziś  już  nie  istnieje, takie jak Sławęcin (1304), Rusiny, Witnia, Łasice Dominiki, Wierzba Królewska, Osiek Królewski, Kąciki. W XVIII wieku powstało wiele osiedli, które dały  początek współcześnie istniejącym  miejscowościom Budy Miszory -1779,Budy -1781, Budy Niedźwiedź blisko Myszor-1784, Las Kromnowski-1783, Budy za Gatnym Brodem-1783, Budy Olszowskie – Olszowieckie-1786, Budy Famułki- 1786, Olędry- 1789, Budy Brochowskie-1790, Budy Plecewskie-1790, Olszowiec-1792, Budy Dzięglewo-1792, Famułki Brochowskie-1793, Famułki Łazowskie-1793, Budy Wilcze-1793, Wilcza-1795, Famułki Królewskie-1795, Łasice-Młyn-1795, Budy Żelazowskie-1795, Budy Krórewskie-1798, Sianno-1798, Famułki z Zagartnego Boru-1791.

   Bitwa pod Grunwaldem

Jak  podaje  Jan Długosz ,  po 30 czerwca w 1410 roku, przez tereny naszych miejscowości król  Władysław Jagiełło prowadził  wojska  na Grunwald. Z  obozu w  Kozłowie przeprawiano wojsko  przez Bzurę ( w Sochaczewie albo w Brochowie ) a następnie przez  Wisłę.  Powyżej klasztoru  w  Czerwińsku ,aby nie powodować tłoku w mieście, najprawdopodobniej  w  Kromnowie specjalnie zbudowano i złożono  drewniany most tzw. łyżwowy czyli zbudowany na łodziach . Po drugiej  stronie rzeki ,wojsko polskie spotkało  się  z  wojskiem  litewskim i Tatarami. Przeprawa  na owe czasy była   bardzo  sprawna, trwała trzy dni. Zebrało  się tam około 20 tys. jazdy, 10 tys. pieszych i 10,5 tys. wozów. Część zgromadzonych  zapasów mięsa  pochodziła  ze zwierzyny upolowanej  w  Puszczy Kampinoskiej. W bitwie pod Grunwaldem  brał  udział ówczesny właściciel Brochowa Andrzej Brochowski, za to król powierzył  mu  krzyżacki  zamek  w  Morągu. Obecna  droga wojewódzka, od Tułowic  do Śladowa zwyczajowo  jest nazywana „drogą  Jagiełły”.

  Potop szwedzki nie oszczędził królewskich Plecewic, domy spalono, nie ocalał  nikt. Może dzięki temu, Brochów   w tej  wojnie nie ucierpiał. Lasy i bagna Puszczy Kampinoskiej były  schronieniem  dla uczestników tego i innych wydarzeń historycznych. 

     Budnicy

Od  połowy  XVIII wieku w Puszczy Kampinoskiej nasiliło  się  osadnictwo budnicze. Budnicy byli rzemieślnikami zajmującymi  się  wypalaniem węgli drzewnych.   Zawierali  umowę  z  właścicielem  lasu, ustalali opłatę i wycinali oraz  wypalali drzewo. Byli to ludzie  wolni, traktowani jak  mieszczanie, często pochodzili z ubogiej  szlachty.

  Insurekcja kościuszkowska

Wojska gen. Jana Henryka Dąbrowskiego przemieszczały  się  z Warszawy do Wielkopolski północnym  obrzeżem Puszczy Kampinoskiej. We wsi Kampinos 29 września 1794 roku, na zjeździe obywateli ziemi sochaczewskiej, podpisano akt przystąpienia  do Insurekcji. W październiku  w  rejonie  Brochowa i  Kamionu nad  Bzurą  doszło  do  walk  z  Prusakami. Oddziały  powstańców pozbawiły zapasów żywności ludność  lokalną.

Po rozbiorach  Polski  Brochów znalazł  się  pod  zaborem pruskim.

Po utworzeniu Królestwa  Kongresowego sytuacja  diametralnie się  zmieniła , nasze okolice znalazły się  pod  innym  zaborcą. W latach 1815- 1915 administracyjnie  Brochów  należał do powiatu sochaczewskiego w  guberni  warszawskiej Królestwa Polskiego w  zaborze rosyjskim.

  Powstanie styczniowe

Lasy puszczy były  schronieniem  i  ostoją  dla uczestników powstania  styczniowego 1863r. Zygmunt Padlewski  organizował  tu oddziały  powstańcze. Major Remiszewski ze swoim  oddziałem  pod  Zaborowem i Górkami bohatersko  walczył  z wojskami  cara  rosyjskiego.

  I wojna Światowa

To tragiczne wydarzenie to przede wszystkim katastrofa dla naszej bazyliki brochowskiej . Zimą 1914/1915  przez Bzurę przebiegał  front  I wojny światowej. Wielomiesięczny ostrzał niemieckiej artylerii zmienił świątynię w ruiny. Uznano to za „najboleśniejszą stratę naszego dorobku kultury”. Bezpowrotnie zniszczono  wystrój wnętrza zabytku. Bryłę kościoła odbudowano w latach 1924-1929.

W czasie II Rzeczypospolitej , latach 1919-1939 Brochów  należał do powiatu sochaczewskiego  w województwie  warszawskim  z siedzibą  władz  w Warszawie.

II  wojna Światowa

 Bitwa  nad  Bzurą w swoim  ostatnim  etapie miała  miejsce w  okolicach Brochowa i Witkowic. W dniach 14-16 września w kierunku  Warszawy przebijały  się  armie ‘’Poznań” i „Pomorze”. O Brochów  toczyły  się  ciężkie boje, wieś  kilkakrotnie  przechodziła  z  rąk  do  rąk. Zniszczono zabudowę  wsi i kościół ,poległo 1552 żołnierzy polskich. W Janowie znajduje  się pomnik w  miejscu  cmentarza  wojennego, który urządził Lucjan Kacprzak w 1940 roku. Pomnik  Bitwy  nad  Bzura  znajduje  się w  Witkowicach przy  moście  na Bzurze.

19 września 1939 roku poległ  pod  Tułowicami generał brygady Stanisław Grzmot-Skotnicki, co upamiętnia kamień i tablica  w Tułowicach.18 września 1939 roku Niemcy rozstrzelali wziętych  do  niewoli  42  żołnierzy polskich oraz 5 cywilów.

Miejscem  pamięci  narodowej jest  pomnik  w  Śladowie , na wale  wiślanym, upamiętniający zbrodnię niemiecką  dokonaną  18 września 1939 roku na mieszkańcach  okolicznych  miejscowości  oraz żołnierzach  wojska polskiego. Na tzw. „główce”  wiślanej  zgromadzono 252 żołnierzy i 106 cywilów, a następnie  zastrzelono  i utopiono.

  Czasy okupacji hitlerowskiej

W czasie  II wojny  światowej   granica Rzeszy i Generalnej  Guberni  przebiegała  na  terenie gminy, na rzece Łasicy. Działały tu liczne posterunki żandarmerii m.in. w budynku obecnej szkoły podstawowej w Brochowie . W okolicznej puszczy aktywnie działała  partyzantka.
    Po II wojnie światowej podział administracyjny obecnego obszaru gminy wielokrotnie zmieniał  się  wraz z nowymi ustawami terytorialnymi. Siedzibą  gminy początkowo  było  Wilcze Tułowskie. Do 1954 roku funkcjonowała gmina, następnie powstały gromady, funkcjonujące do następnego podziału terytorialnego.
Ustawą z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych utworzono gminy jako podstawowe jednostki podziału administracyjno – gospodarczego na terenach wiejskich. Zniesiono jednocześnie dotychczasowy podział terenów wiejskich na gromady. Gmina Tułowice została utworzona na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie Nr XX/93/72 z dnia 1 grudnia 1972 r. Powstała z następujących  gromadzkich rad narodowych:
1) Gromadzka Rada Narodowa w Wilczu Tułowskim  składająca się ze wsi: Famułki Królewskie, Wilcze  Śladowskie, Tułowice, Wilcze Tułowskie, Śladów, Nowa  Wieś  Śladów, Przęsławice, Górki  , Hilarów, Miszory, Famułki Łazowskie,  Kromnów, Piaski Duchowne, Piaski Królewskie, Łasice, Janów, Władysławów.
2) Gromadzka Rada Narodowa  w Wólce  Smolanej  składająca się ze wsi: Famułki Brochowskie, Kirsztejnów, Pindal, Budki Żelazowskie, Kampinos, Bieliny, Sianno, Andrzejów, Wólka  Smolana, Olszowiec, Plecewice, Konary, Konary Łęg, Lasocin, Brochów, Malanowo, Kolonia  Brochów.

Siedzibą urzędu  był  budynek  na  Wilczu  Tułowskim. Od  01.01.1981 roku budynek urzędu znajduje  się  w  Brochowie .  Budynek , będący prowizorką  przeznaczoną  na  10 lat  urzędowania, służy do dziś.

W 1995 roku przeprowadzono  konsultacje  z  mieszkańcami  gminy  w  sprawie  nazwy  gminy. Rada  Gminy  złożyła  wniosek  do  Rady  Ministrów o  zmianę  nazwy z  Tułowice  na  Brochów . Od  dnia 01.01.1996  roku  obowiązuje  nazwa Gmina  Brochów.